Jaarverslag 2018

Een jaar boordevol activiteiten loopt op zijn eind. Het begon dit jaar al vroeg op 26 januari met de start van Leeuwarden Fryslân 2018. De start stond in het teken van het vertellen van verhalen. En het seizoen is nog niet afgelopen, ook in december staan er nog twee activiteiten op het programma.

 

De afgelopen jaren ingezette trend zet, door waarbij mensen en organisaties ons museum steeds meer weten te vinden. It Damshûs gaat vaker fungeren als een ontmoetingscentrum voor een variatie aan culturele activiteiten. Het afgelopen jaar heeft de manifestatie Leeuwarden Fryslân 2018 (Culturele hoofdstad) hier zeker positief aan bijgedragen.

 

Met enige trots kijk ik dan ook terug op de verscheidenheid aan activiteiten die het afgelopen jaren heeft plaats gevonden (lezingen,  concerten, 4 mei herdenking, de Tocht, wandeltochten, exposities, boekenmarkt, jeugdorkesten, turfvaart, vaartochten, Boartersdei, Stoppeldei, Skimerjûn, kunstmarkt, etc.). Zo’n 5 à 10 jaar geleden moest It Damshûs het hoofdzakelijk hebben van enkele grootschalige evenementen met grote aantallen bezoekers. Nu constateren we een overgang naar meerdere en kleinschaligere evenementen. De overgang is ook voor groot deel ingegeven door de forse toename van het aantal evenementen in de provincie. Persoonlijk word ik erg enthousiast door de huidige diversiteit, ik vind het dan ook onterecht om het succes van een museum alleen te meten aan de bezoekersaantallen. Trouwens we zijn zeker tevreden over het aantal bezoekers van afgelopen jaar.

 

In 2018 waren er ook droeve momenten, zoals het plots overlijden van Tette Hofstra in het museum. Dat heeft veel mensen geraakt. Tette was graag gezien en heel actief in het Damshûs of het Sudergemaal. Het gemis wordt nog dagelijks gevoeld.

 

Tenslotte wil ik eindigen met een korte vooruitblik naar volgend jaar, ook 2019 beloofd een mooi museumjaar te worden met een vol en gevarieerd programma. In 2019 is het 100 jaar geleden dat Domela Nieuwenhuis is overleden. In ons museum zal dit worden herdacht met een expositie en een openlucht spel. Houdt de kranten en de website in de gaten voor het actuele programma met veel verschillende activiteiten en kom langs met familie en vrienden.

 

Bedankt en tot volgend jaar.

 

In dit jaarverslag wordt teruggeblikt op het afgelopen jaar. Naast de algemene financiën en de bezoekersaantallen komen de verschillende museumonderdelen en –activiteiten aan bod.

 

Dit jaar stond de provincie in het teken van Leeuwarden-Fryslân Kulturele Haadsted 2018. De aftrap vond plaats op 26 januari. Verspreid over de provincie werden verhalen verteld. Bij ons werden, in het café, verrassende en boeiende verhalen verteld door Gerard Dijkstra, Rien van der Zeijden en Kerst Huisman. Het is de aftrap van een mooi en vol 2018 geweest.

 

Het Koningsdiep nam dit jaar een centrale plaats in doordat de Stichting Beekdallandschap Koningsdiep een theatrale tocht langs het Koningsdiep heeft georganiseerd. Hierbij deden in twee weekenden 16 bussen ook ons terrein aan. De bezoekers werden onder luid applaus ontvangen door veenarbeiders en hun bazen en gelijk maar aan het werk gezet in het veen. Folkert Wesseling en de vrijwilligers verzorgden op humoristische wijze een interactieve geschiedenisles. In het kader van het Koningsdiep is er bij het Damshûs een lezing geweest over het ontstaan van het Koningsdiep. Het Sudergemaal organiseerde een fototentoonstelling over het Alddjip (Koningsdiep) en samen met restaurant Piers Hiem  werd een arrangement aangeboden met vaartochten over het Alddjip.

 

Het Sudergemaal heeft zeker geprofiteerd van de positieve aandacht voor het Koningsdiep. Ook de feestelijke opening van de Turfroute heeft daar aan bij gedragen. Dat heeft zich ook vertaald in groot aantal bezoekers naar het Sudergemaal het afgelopen jaar.

 

Het afgelopen jaar stond bol van de activiteiten. Naast de gebruikelijke evenementen zoals de wandeltochten, Boartersdei, Boekenmarkt en Stoppeldei zijn we doorgegaan met de lezingen. Skimerjûn was weer terug na een aantal jaren afwezig te zijn geweest. Er was de opening van de Turfroute, in de zomer deed een vloot oude schepen en Skutsjes ons museum aan op weg naar Leeuwarden. Afgelopen zomer hebben veel mensen Nij Beets en omgeving gezien vanaf onze turfbok op het water. Verder in dit jaarverslag wordt kort ingegaan op enkele van deze evenementen.

 

Ook hebben we dit jaar voor het eerst een 4-mei herdenking bij het Damshûs gehad. De herdenking vond plaats door een concert met liederen van Ilse Weber, een joodse vrouw, die in Auschwitz is omgebracht. Ook komend jaar proberen we invulling te geven aan een 4-mei herdenking.

 

Alle nieuwe activiteiten zorgen er voor dat er ook meer gevraagd wordt van de vrijwilligers. De inzet van verschillende mensen is dan ook heel groot. We zijn ons ervan bewust dat het balanceren is tussen de wens van voldoende reuring aan de ene kant en het beroep dat je kunt doen op de vrijwilligers aan de andere kant. Belangrijk is dat een te grote belasting voorkomen wordt en dat het plezier in het werk bovenaan blijft staan. Daarom proberen we het seizoen ook altijd af te sluiten met een leuke (culturele) excursie. Dit jaar kregen we rondleiding door Bolsward en brachten we een bezoek aan Frysk Hinder.

 

We proberen hier ook rekening mee te houden door steeds meer als podium te fungeren waarbij andere groepen en mensen de organisatie van culturele activiteiten op zich nemen. Om meer bekendheid te geven aan het museum en vrijwilligers te werven hebben we begin 2018 een museumkrant uitgebracht en laten verspreiden in de omliggende dorpen. De krant was een goede reclame voor ons museum en we hebben er veel positieve reacties op gehad. Helaas heeft het niet geleid tot veel nieuwe vrijwilligers. Het aantal vrijwilligers blijft een aandachtspunt, vooral gastvrouwen en -heren. Tot nu toe krijgen we de planning ingevuld en hebben we niet hoeven ingrijpen in openingstijden.

 

Wat misschien niet bij iedereen bekend is, is dat het beheer en onderhoud van de terreinen van het Damshûs door een groep vrijwilligers gedaan wordt die elkaar minimaal elke maandagochtend treffen, zelfs in de winterperiode als het museum gesloten is. Het afgelopen jaar, met de aanleg van het moeras en de vele activiteiten is hun inzet nog aanzienlijk groter geweest. Ook bij het Sudergemaal zijn er enkele technici die zich iedere maandag (en vaker) bezig houden met onderhoud van de machines. Leuk om te melden is dat er afgelopen seizoen een oud-technisch medewerker van het waterschap Koningsdiep het gemaal bezocht en de commissie complimenteerde met de werkzaamheden en de staat van het gemaal.

 

Afgelopen jaar zijn de werkzaamheden aan het moeras voltooid en hebben we een belangrijke stap gezet in de weergave van de verschillende landschappelijke ontwikkelingen in relatie tot de turfwinning. Er is heel veel werk verricht, en het resultaat mag er zijn. Door de lang aanhoudende en natte winter duurde het lang voordat kon worden begonnen met het grondwerk. Slingerend over het terrein  is een mooi pad aangelegd en het golvend pad dat het veen simuleert zorgt voor de nodige hilariteit. Speciaal voor de jeugd wordt in het schuurtje centraal in het moeras een kort filmpje getoond over de ontstaanswijze van veen. Hierin komt ook de huidige discussie met betrekking tot het veenweide landschap aan bod. Ook voor de ouderen onder ons is het een mooi filmpje om te zien. Het terrein is ingezaaid met een speciaal zaadmengsel. De beplanting slaat goed aan, alhoewel het nog een tijdje zal duren voordat het tot volle bloei komt. Afgelopen juli is het moeras officieel geopend door de Burgemeester van Opsterland.   

 

De financiën over 2018 vertonen een gunstig beeld. Hoewel er nog activiteiten plaats zullen vinden en nog vaste lasten zullen moeten worden voldaan, lijkt het positief. Dat geeft reden tot tevredenheid, omdat een positief resultaat weer mogelijkheden creëert voor nieuwe investeringen. Hiervan is ook al gelijk gebruik gemaakt: we hebben namelijk een trekker met aanhangwagen aangeschaft ter verlichting van het terreinwerk van de vrijwilligers.

 

De voornaamste redenen voor deze ontwikkeling is de volgende:

-  Toename van het aantal bezoekers. Het openluchtmuseum It Damshûs trok in 2018 tot nu toe 6.122 bezoekers. Dat is meer dan de afgelopen jaren. Vooral de invloed van de Culturele Hoofdstad 2018 met de deelnemers aan “de Tocht” is hierop groot geweest. Ook de extra activiteiten, zoals de lezingen, de 4 mei-herdenking, de manifestatie van de muziekkorpsen, het weer doorgaan van de Skimerjûn hebben bijgedragen. Het aantal bezoekers zal nog licht stijgen door het kerstconcert en de kunstmanifestatie “Te Plak”.

-   Het Sudergemaal werd door 1.706 gasten bezocht. Ook dit aantal droeg bij aan het positieve resultaat. Door de extra boottochten in het najaar kwam een behoorlijke stijging.

-  De onderhoudskosten aan It Damshûs waren bijna € 4.000 lager dan in andere jaren. De reden hiervoor is dat de vrijwilligers hoofdzakelijk bezig waren met de aanleg van het moeras, waardoor minder tijd en materialen zijn besteed aan het reguliere onderhoud. De kosten voor de aanleg van het moeras waren al gedekt door een reservering in 2017 en dit was nagenoeg toereikend.

-  De zonnepanelen bij de aanlegsteiger aan het kanaal beginnen rendement te geven. De energiekosten zijn behoorlijk gedaald.

-  De hogere inkomsten van de boottochten zijn gebruikt om een betere verzekering af te sluiten. We hebben een nieuwe verzekeraar, waarbij de verzekering nu ook de risico’s van het vervoer van de bezoekers volledig dekt.

 

Het aantal bezoekers in 2018 is hoger dan de afgelopen 2 jaren. We hebben afgelopen jaar geprofiteerd van de vele activiteiten die in het kader van de culturele hoofdstad plaatsvonden. De ruime aandacht aan het Koningsdiep heeft ook meegeholpen aan de toename van het aantal bezoekers aan het Sudergemaal (het hoogste aantal in de afgelopen 10 jaren).

 

Het aanbod aan activiteiten en evenementen in de provincie stijgt fors, waardoor de concurrentie toeneemt. Het is mooi om te constateren dat wij in deze veranderende omgeving ons goed staande houden en een stabiele groep bezoekers aan blijven spreken met ons museum.  

 

 

 

Merle, Ymre, Rixt en Mirre staan aan het begin van de zaterdagmiddag klaar op het grote podium van de feesttent op het terrein van It Damshûs. Samen met hun muziekleraar Gouke zijn ze klaar voor een optreden. Ze maken nu samen een jaar muziek in het Spelenderwijsorkest van cbs De Librije uit Gorredijk. “It is echt in freondinnegroepke”, vertelt Gouke. En dat is te zien. Het plezier spat er af. Hun optreden beginnen ze met het spelen van een aantal noten. De e, de c en voor Gouke vanzelfsprekend de g. Om er even in te komen. En wie denkt dat je met z’n vieren niet zoveel kunt neerzetten, heeft het mis. Het vijftal heeft een verrassing in petto. Gouke schakelt met zijn telefoon een geluidsbox in en daar klinkt ineens een volledige ritmische ondersteuning om de muzikanten in spé te begeleiden. Er volgt een medley van bekende Nederlandse kinderliedjes, allemaal uit het hoofd. Gouke vertelt tussen de nummers door wat ze na schooltijd in de spelenderwijsorkesten allemaal doen: spelenderwijs muziek leren maken. Met de telefoon als zapper stuurt hij de vier meiden stuk voor stuk aan bij ‘Het lammetje’. Wanneer de afstandsbediening op Merle wordt gericht, speelt zij haar deel van het lied. En als de zapper Mirre inschakelt, gaat zij zo verder waar haar vriendinnetje is opgehouden. En dan klinkt ineens het ‘I feel good’ van James Brown uit de boxen. De dames maken er een hele show van. Ze blazen mee en hebben daar ook al hun eigen choreografie bij ontwikkeld. Van podiumvrees is weinig te melden. En daar is dit muziekfestivalletje ook voor bedoeld. Na een kwartiertje zit hun optreden er op. In de rest van de middag volgen nog een kleine honderd jonge muzikanten, ’s avonds gevolgd door de volwassen muzikanten van muziekverenigingen uit de regio. Ervaringen, overgenomen uit de Sa! (24 juni 2018)